Huisvesting van arbeidsmigranten

In Nederland verblijven ongeveer 500.000 arbeidsmigranten. De vraag naar buitenlandse werknemers blijft toenemen in de krappe arbeidsmarkt. Het gevolg is dat de vraag naar (tijdelijke) woonruimte voor deze groep de komende jaren verder groeit. De Rijksoverheid stimuleert gemeenten, verhuurders en werkgevers om goede en betaalbare (al dan niet tijdelijke) woonruimte voor arbeidsmigranten te creëren. Dat is hard nodig want er is nu al een tekort aan huisvesting voor arbeidsmigranten, en dat tekort groeit. Gevolg is dat verschillende arbeidsmigranten illegaal verblijven op een (voormalig) vakantiepark of verblijven in eengezinswoningen aan de onderkant van de kopersmarkt waardoor deze woningen worden onttrokken aan de woningmarkt.

Frank van Summeren, adviseur bij RONT Management Consultants en hoofddocent op de cursus huisvesting arbeidsmigranten.

Wat is de grootste misser geweest op het gebied van huisvesting van arbeidsmigranten?

De overheid heeft lange tijd weinig aandacht gehad voor de huisvesting van arbeidsmigranten. Terwijl arbeidsmigranten een belangrijke rol spelen in de welvaart van Nederland. Inmiddels werken er ongeveer een half miljoen arbeidsmigranten in Nederland. Veelal in functies die we niet of onvoldoende ingevuld krijgen met arbeidskrachten uit ons eigen land. Arbeidsmigranten vullen deze leemte in en leveren op die manier een belangrijke bijdrage aan onze economie. Dit betekent dat we deze arbeidsmigranten keihard nodig hebben. Tegelijkertijd laat ons gastvrijheid soms te wensen over. Er zijn gevallen waarin arbeidsmigranten tegen flinke huurprijzen onder erbarmelijke omstandigheden worden gehuisvest. De betrokken (malafide) uitzendbureaus verdienen niet alleen geld aan het werk dat de arbeidsmigranten voor hun verzorgen, maar eveneens aan het onderdak dat zij aan hen verlenen. Er ontstaat een sterke afhankelijkheidsrelatie tussen arbeidsmigranten en (malafide) uitzendbureaus omdat zij niet alleen voor hun werk maar ook voor hun huisvesting van hun afhankelijk zijn. Dit kan misstanden en uitbuiting in de hand werken.

Waarom is er een beleid nodig voor huisvesting van arbeidsmigranten?

Momenteel is er in Nederland niet alleen krapte op de arbeidsmarkt maar ook op de woningmarkt. Het is voor onze burgers moeilijk om aan een betaalbare woning te komen. Veel (malafide) uitzendbureaus kopen relatief goedkope woningen op waarna deze dienst doen als onderdak voor arbeidsmigranten. Op deze manier worden woningen onttrokken aan de reguliere woningmarkt. In sommige gemeenten worden er talloze woningen opgekocht in bepaalde straten, buurten of wijken waar vaak veel te veel arbeidsmigranten in een relatief kleine woning worden gehuisvest. Door deze concentratie van arbeidsmigranten komt de leefbaarheid van de omgeving onder druk te staan.

Welk deel van het beleid moet worden herzien?

Het is belangrijk dat we de arbeidsmigranten op een goede manier huisvesten. Op deze manier kunnen we uitbuiting voorkomen en tegelijkertijd de leefbaarheid in de omgeving waarborgen. Hiervoor is het van belang dat de overheid, waaronder gemeenten, hier actief beleid op gaan voeren. Wanneer dit niet gebeurd kunnen er allerlei misstanden ontstaan waar zowel de arbeidsmigranten als de andere buurtbewoners niet bij gebaat zijn.

Wat  is een illustrerend voorbeeld van misstanden  bij de huisvesting van arbeidsmigranten?

Ik woon zelf tegenover een (voormalig) vakantiepark. Deze locatie is in het verleden uitgeroepen tot slechtste vakantiepark van Nederland. Op dit vakantiepark worden veel arbeidsmigranten gehuisvest. In sommige gevallen leven en overnachten er 12 arbeidsmigranten in een vakantiewoning waar slechts ruimte is voor 6 bedden. De gedachte van de (malafide) uitzendbureaus is dat ze de bedden kunnen delen omdat de arbeidsmigranten in ploegendiensten werken. Het is belangrijk dat tegen dit soort misstanden hard wordt opgetreden om misstanden te voorkomen.

Wat zijn belangrijke tips voor iedereen die te maken heeft met huisvesting van arbeidsmigranten?

Ga in gesprek met arbeidsmigranten en licht hen toe dat jij je inzet voor een veilige en leefbare omgeving voor iedereen, zowel voor hen als voor omwonenden. En ga daarnaast ook in gesprek met huisvesters van arbeidsmigranten, waaronder (malafide) uitzendbureaus. Breng ze op de hoogte van het (nieuwe) beleid (nadat dit ook daadwerkelijk is ingevoerd) en vraag ze zich hieraan te houden. Wanneer er zich misstanden blijven voordoen is het belangrijk dat er toezicht en handhaving plaatsvindt om een einde te maken aan misstanden. Soms kan handhaving ertoe leiden dat een huisvester alsnog geneigd is om zich aan het (nieuwe) beleid te confirmeren.