Ruim 30% van de Nederlandse jongeren maakt wel eens gebruik van de mogelijkheid om na een online aankoop achteraf te betalen. De meeste jongeren willen pas betalen als iets geleverd is of willen het zonder te betalen terug kunnen sturen. Aan de andere kant zijn ze bang om schulden te maken of de grip op hun geld te verliezen. 6 op de 10 jongeren vindt het geen goed idee om ook in fysieke winkels achteraf te betalen.

Dat blijkt uit een flitspeiling onder 677 jongeren van 16 tot 21 jaar van onderzoeksbureau Ipsos I&O. Het ministerie van Sociale Zaken en Werkgelegenheid en Wijzer in geldzaken lieten de peiling uitvoeren in het kader van de ‘Betaal later kater’-campagne. De beide organisaties wijzen jongeren met de campagne ‘Hoe voorkom jij een Betaal Later Kater?’ op de risico’s van achteraf betalen om zo geldzorgen en schulden te voorkomen.

Negatieve ervaringen van jongeren

Woensdag 14 mei bezocht staatssecretaris Jurgen Nobel in het kader van de campagne een school voor praktijkonderwijs in Den Haag. Hij deelde tijdens dit bezoek ‘zure nasmaak-ijsjes’ uit aan leerlingen. De staatssecretaris doet dit samen met Christian Meijer van Wijzer in geldzaken en jongeren die zelf negatieve ervaringen hebben met achteraf betalen. De ijsjes smaken eerst zoet, maar daarna al gauw zuur. Op het ijsje zit een flyer geplakt met handige tips om betalingsachterstanden te voorkomen.

Achteraf betalen verleidelijker

Staatssecretaris Jurgen Nobel: ”Achteraf betalen wordt steeds verleidelijker. Met een paar klikken haal je de mooiste spullen in huis, ook als je even geen saldo hebt. Het lijkt handig, maar geef geen geld uit dat je eigenlijk niet hebt.”

Aanmaningen en extra kosten

Het kabinet en de Tweede Kamer maken zich zorgen over het toenemend aantal transacties met achteraf-betaalapps. Volgens cijfers van de AFM maken honderdduizenden minderjarigen hier gebruik van. Dit kan leiden tot betalingsachterstanden en extra kosten. Uit de flitspeiling blijkt dat 1 op de 7 jongeren wel eens te laat heeft betaald bij achteraf betalen. 1 op de 10 van hen kreeg daarna een aanmaning of te maken met aanvullende kosten. Een kwart van de ondervraagde jongeren kent wel iemand die door achteraf betalen geldproblemen heeft gekregen.

Nieuwe regels en leeftijdscheck

Het kabinet ziet het invoeren van een Europese richtlijn, voorzien in 2026, als de snelste en meest complete maatregel om consumenten te beschermen tegen de risico’s van achteraf betalen. Aanbieders van ‘Buy Now Pay Later’ (BNPL) moeten onder deze herziene richtlijn onder meer een kredietwaardigheidsbeoordeling uitvoeren (waaronder een BKR-toets) en voldoen aan regels ten aanzien van informatieverstrekking en reclame-uitingen. Ook komt er een wettelijk verplichte leeftijdscheck.

Achteraf betalen in fysieke winkels

Uit de flitspeiling blijkt dat 6 op de 10 jongeren (61%) achteraf betalen in de winkelstraten geen goed idee vindt. Dit kan sinds begin dit jaar in meer winkels. “Achteraf betalen is op dit moment al een probleem, waardoor mensen in de schulden belanden. Dit gaat de problemen alleen maar verergeren”, zegt een van de jongeren. “Dit brengt mensen eerder in de verleiding geld te spenderen dat ze niet hebben”, zegt een ander. De meesten zeggen hier nooit gebruik van te maken (77%). Het kabinet heeft aanbieders van achteraf betalen eerder opgeroepen om deze diensten in de winkelstraten niet mogelijk te maken.

Bang voor schulden

Van de jongeren die bij online winkelen wel eens gebruik maken van achteraf betalen (31% van de jongeren) gebruikt een kwart het regelmatig. 5% betaalt een product altijd achteraf. De meesten doen het omdat ze nog niet weten of ze het product willen houden en het dan zonder te betalen kunnen terugsturen. Jongeren willen ook achteraf betalen omdat ze geen risico willen lopen betaald te hebben, terwijl een product nog niet geleverd is. Ook willen ze betalen op een moment dat hen beter uitkomt. Jongeren die het niet doen, willen grip houden op hun uitgaven (74%), zijn bang om schulden te maken (41%) of willen niet verleid worden om spullen te kopen die ze niet nodig hebben (30%). “Als ik het nu niet kan betalen, hoe weet ik dan zeker dat ik het straks kan betalen?”, zegt een respondent.

Betaal Later Kater

Tijdens de campagne ‘Hoe voorkom jij een Betaal Later Kater’ worden op sociale media video’s getoond met de ‘Betaal Later Kater’ in de hoofdrol. Dat is een chagrijnige kater die aan je spullen blijft hangen zolang je de rekening niet hebt betaald. Via de website Jegelddebaas.nl krijgen jongeren tips om een betaal-later-kater te voorkomen. 

Online filmpjes en vlogs waarin door of met kinderen geld wordt verdiend, zijn een nieuwe vorm van kinderarbeid geworden. Kidfluencers, vlogfamilies en mom- en dadfluencers worden steeds populairder. Om kinderen te beschermen tegen de schadelijke effecten die deze nieuwe vormen van kinderarbeid kunnen hebben, is strengere regelgeving nodig. Dat meldt staatssecretaris Jurgen Nobel van Sociale Zaken en Werkgelegenheid (SZW) – verantwoordelijk voor arbeidsomstandigheden – aan de Tweede Kamer.

Staatssecretaris Jurgen Nobel: “Ik snap dat mensen het leuk vinden om via social media een kijkje te krijgen in het leven van anderen. Maar dat moet niet ten koste gaan van het welzijn van kinderen. Zonder strengere regels ligt moderne kinderarbeid op de loer. Dat moeten we niet willen. Kinderen horen geen verdienmodel te zijn. Betere voorlichting is noodzakelijk, maar niet voldoende. Daarom scherpen we de regels aan en gaan we werken we aan hogere boetes.”

Kinderen in de online wereld moeten beter beschermd worden om misstanden te voorkomen. Vlogfamilies, waarbij kinderen vaak in beeld komen tijdens het dagelijks leven van hun ouders, kunnen veel volgers hebben op online platforms zoals YouTube en Instagram. Deskundigen zien risico’s voor hun psychisch welbevinden en gezonde ontwikkeling, maar er zijn ook zorgen over privacy en online misbruik van de beelden van kinderen.

Ontheffingsplicht

Om de veiligheid van kinderen beter te kunnen waarborgen gaat Nobel de wet- en regelgeving rondom kinderarbeid aanpassen zodat deze beter inspeelt op online ontwikkelingen. Het is nu al verplicht om een ontheffing aan te vragen als kinderen figureren in online filmpjes met een duidelijk commerciële insteek. Voor de Nederlandse Arbeidsinspectie is deze regel lastig handhaafbaar als de grens tussen hobby en werk niet altijd duidelijk is. Ook is niet altijd sprake van een duidelijke werkgever-werknemerrelatie. Daarom zal de regelgeving worden aangescherpt om misstanden tegen te gaan. Met de aanscherping zal er een ontheffingsplicht gaan gelden voor ouders van kinderen in onder meer familievlogs waar geld mee verdiend wordt. Als ouders van kindvloggers een ontheffingsplicht hebben, kan er beter worden toegezien op misstanden omdat ze dan ook in beeld zijn bij de Arbeidsinspectie. Ook kan de ouder zo als werkgever verantwoordelijk gesteld worden.

Boetebeleid

Vlogfamilies maken in sommige gevallen grote winsten met hun bedrijf, waardoor de commerciële druk op hun kinderen kan toenemen met alle risico’s van dien. Een boete van het niet naleven van de ontheffingsplicht moet passend zijn en effect hebben. Daarom werkt het kabinet ook aan het aanscherpen van het boetebeleid.

Voorlichting

De meeste ouders willen het beste voor hun kinderen. Veel ouders beseffen echter niet altijd wat het betekent voor een kind om zelf te vloggen of om veelvuldig voor te komen in vlogs van ouders. Voorlichting is nodig om ouders te wijzen op de risico’s voor het welzijn van kinderen en hen ook bewust te maken van geldende wet- en regelgeving rondom vlogs. De komende tijd wordt gewerkt aan een voorlichtingsaanpak om ouders van vlogfamilies en kidfluencers gericht te bereiken.