Gemeenten krijgen door aanpassingen van de Leegstandwet meer mogelijkheden om leegstand aan te pakken. Zo kunnen gemeenten eigenaren gaan verplichten dat een pand weer bewoond of in gebruik moet zijn. Doel is om de woningvoorraad zo goed mogelijk te benutten en leegstand zoveel mogelijk te beperken. De aanpassingen gaan in internetconsultatie, waarbij iedereen op de plannen kan reageren. Dat kan tot en met 9 september. Minister Mona Keijzer van Volkshuisvesting en Ruimtelijke Ordening stuurt het voorstel vervolgens naar de Raad van State voor advies. Daarna volgt een voorstel aan de Tweede Kamer.

Voorgestelde wetswijziging

Door de voorgestelde wetswijziging krijgen gemeenten effectievere bevoegdheden om leegstand tegen te gaan. Zo mag de gemeente een woonruimte betreden bij het vermoeden van langdurige leegstand. Daarnaast kan het college een collectieve vergunning afgeven voor tijdelijke verhuur. Dit geldt alleen voor woonruimtes in een gebouw en bij sloop en (ver)nieuwbouw. Een collectieve vergunning bundelt meerdere verhuurvergunningen in 1 aanvraag. Dat is efficiënter en zorgt voor minder administratieve lasten. Ook mag de gemeente straks het energieverbruik van een pand opvragen bij de netbeheerder om te controleren of het pand leegstaat. Dit komt efficiënte handhaving ten goede.

Aanpassing regels tijdelijke verhuur koopwoningen

Er komen strengere regels voor de tijdelijke verhuur van woningen die te koop staan. Vanwege de krappe woningmarkt en om misbruik te voorkomen, mogen eigenaren een te koop staand huis nu maximaal 2 jaar tijdelijk verhuren in plaats van 5 jaar.  Voor de verhuur van deze panden gaat het Woningwaarderingsstelsel (WWS) weer gelden. Ook moet de eigenaar kunnen aantonen dat de langdurig leegstaande woning niet verkocht kan worden.

Gemeentelijke voordracht

Tot slot wordt de gemeentelijke voordracht van huurders voor een leegstaand pand vervangen door een verplichte termijn waarbinnen een pand weer in gebruik moet zijn. Het is aan de eigenaar om binnen deze termijn een bewoner of gebruiker te vinden.

Het wetsvoorstel ter implementatie van de Europese confiscatierichtlijn is in consultatie gegaan. Dit voorstel maakt het mogelijk om waardevolle spullen en vermogen met een criminele herkomst sneller en effectiever af te pakken. Dit kan nu alleen na een veroordeling van een verdachte, maar dit wordt ook mogelijk zonder dat een verdachte is veroordeeld voor een misdrijf of zonder dat een verdachte in beeld is. Deze vorm van afpakken heet ook wel non conviction based confiscation of NCBC. Daarnaast zorgt de richtlijn ervoor dat we beter grensoverschrijdend kunnen samenwerken om crimineel vermogen op te sporen en af te pakken.

In 2024 zijn er in Europees verband afspraken gemaakt over het effectiever afpakken van crimineel vermogen. Om aan deze afspraken te kunnen voldoen, wordt de wet in Nederland nu ook aangepast. Met eenzelfde strafrechtelijke procedure binnen Europa kan bovendien beter met andere EU-lidstaten worden samengewerkt. Daarnaast gaan de nationale bureaus voor de ontneming van vermogens van de lidstaten nauwer samenwerken en kunnen inbeslaggenomen voorwerpen straks in meer gevallen worden verkocht voordat een strafzaak is afgelopen. Dat beperkt opslagruimte en opslagkosten.

Criminele verdienmodel raken

Minister van Justitie en Veiligheid David van Weel: ‘Het afpakken van crimineel vermogen is essentieel tegen het criminele verdienmodel. Zo raken we criminelen het hardst en voorkomen we dat ze geld kunnen investeren in hun criminele activiteiten. Met dit nieuwe wetsvoorstel kunnen goederen en geld ook zonder voorafgaande veroordeling worden afgepakt als de criminele herkomst is aangetoond. De kracht van de nieuwe methode schuilt in het omdraaien van de huidige werkwijze: niet de persoon, maar het crimineel verdiende geld en goederen staan voortaan centraal. Hierdoor kan dat veel effectiever worden afgepakt. Wat hierbij echt verschil kan gaan maken is dat de bal meer bij de belanghebbenden komt te liggen. Als het Openbaar Ministerie aannemelijk heeft gemaakt dat het voorwerp van misdrijf afkomstig is, zal de belanghebbende een goede en onderbouwde verklaring moeten geven over de herkomst om te voorkomen dat hij het kwijtraakt.’

Grote som verborgen geld

Een voorbeeld is als er een grote som geld in een kruipruimte van een woning wordt aangetroffen, waarbij het vermoeden bestaat dat dit een criminele herkomst heeft. Of geld dat is verdiend door cybercrime of andere vormen van online criminaliteit. Bij deze vormen van criminaliteit zijn de personen die hierachter schuilgaan vaak anoniem. Het criminele vermogen kan vaak wel worden gevolgd en is herleidbaar tot een strafbaar feit, maar omdat er geen concrete verdachte is, kan er geen vervolging worden ingesteld. Met dit wetsvoorstel kan er nu voor worden gezorgd dat het geld wel wordt afgepakt en uit het criminele circuit verdwijnt.

Verruimen mogelijkheden

Het voornemen voor het verruimen van de mogelijkheden om crimineel vermogen af te pakken door implementatie van de confiscatierichtlijn is aangekondigd in het regeerprogramma.