Onze manier van betalen wordt steeds moderner. We zijn gewend aan betaalverzoeken via de smartphone of geld overmaken via een app, in aanvulling op gebruik van de bankpas of contant geld. Dat brengt ook nieuwe vormen van criminaliteit met zich mee, zoals whatsapp fraude of phishing. Daarom wordt het vervalsen, gebruiken, vervaardigen en aanschaffen van elektronische betaalinstrumenten een zelfstandig strafbaar feit. Ook gaan de maximale straffen voor betaalfraude omhoog. Dat staat in het wetsvoorstel dat minister Grapperhaus van Justitie en Veiligheid dat naar de Tweede Kamer is gestuurd en een Europese richtlijn omzet in Nederlands recht.

Frank van Summeren, adviseur veiligheid bij RONT Management Consultants en docent op de training casusregie voor de aanpak van ondermijning.

Strafbaarheidstelling uitgebreid

Het Nederlandse recht kent al veel mogelijkheden om fraude te bestraffen, zoals de strafbaarstelling van valsheid in geschrifte, diefstal, afpersing en oplichting. Ook als de fraude online plaatsvindt is bestraffing mogelijk, bijvoorbeeld door strafbepalingen over het aftappen en opnemen van computergegevens. Met dit wetsvoorstel wordt de strafbaarstelling van het vervalsen, gebruikmaken en bezitten van betaalpassen uitgebreid naar alle elektronische betaalinstrumenten. Zodat nieuwe betaalmethoden net zo goed worden beschermd door het strafrecht als de ‘oude‘, zoals bankpassen.

Europese richtlijn

Met het wetsvoorstel wordt een Europese richtlijn over de bestrijding van fraude met en vervalsing van niet-contante betaalmiddelen volledig omgezet in Nederlands recht. Het is belangrijk dat in de hele Europese Unie dezelfde regels gelden, omdat online fraude vaak grensoverschrijdend is. Niet alleen giraal en elektronisch geld, maar ook virtuele valuta, zoals bitcoins, vallen onder de richtlijn.

Maximale gevangenisstraffen verhoogd

Ook worden de maximale gevangenisstraffen voor betaalfraude verhoogd. Voor computercriminaliteit waarmee betaalgegevens worden verkregen, gaan de straffen omhoog van twee naar drie jaar. Voor het vervalsen van betaalgegevens of betaalapplicaties gaan de straffen zelfs omhoog naar zes jaar. Dat geldt ook voor de straffen op het voorhanden hebben of verkopen van gestolen betaalgegevens. Die straf is op dit moment maximaal één jaar.

Een jaar geleden is de meerjarencampagne ‘Wat kan mij helpen’ van start gegaan. Met deze campagne wil het ministerie van Justitie en Veiligheid mensen die tegen hun wil seks met een bekende hebben gehad, motiveren zo snel mogelijk professionele hulp te zoeken. Recent ging de Internationale Dag tegen Geweld tegen Vrouwen de campagne het tweede jaar in. 

Frank van Summeren, adviseur bij RONT Management Consultants en docent op de training casus en procesregie op zorg en veiligheid.

Op de website watkanmijhelpen.nl kunnen mensen die een ongewenste seksuele ervaring hebben gehad, bekijken wat anderen hebben meegemaakt, wat hun gevoelens en twijfels waren, waarom zij professionele hulp hebben gezocht en wat dat hen heeft opgeleverd. De verhalen helpen slachtoffers te beseffen dat het niet oké is wat er is gebeurd en dat professionele hulp kan helpen.

Eerste campagneperiode

In de eerste campagneperiode van 25 november 2019 tot en met eind maart 2020 is de website 137.000 keer bezocht. De online uitingen op datingapps zorgden voor het meeste bezoek. Bezoekers bleven gemiddeld ruim 6 minuten op de website, dat is heel lang. Daarna klikte 1 op de 60 bezoekers door naar de website van de partners Centrum Seksueel Geweld, Slachtofferhulp Nederland of de politie. Uit het campagne-effectonderzoek blijkt dat een grote meerderheid van de doelgroep vindt dat de campagne de boodschap overbrengt. De respondenten gaven de campagne een 8. Dat is een bovengemiddelde waardering voor een rijksoverheidscampagne.

Tweede campagneperiode

De tweede campagneperiode is op 5 oktober 2020 online van start gegaan. Mediapartners zoals Vice en Linda.meiden delen online verhalen van mensen die seks tegen hun wil hebben gehad. Zij vertellen onder andere wat hulp voor hen heeft betekend. Ook worden online video’s en banners ingezet om de boodschap over te brengen. De komende maanden blijven deze uitingen draaien.

Meerjarencampagne

In 2021 krijgt in de meerjarencampagne de omgeving een grotere rol. De eerste reactie van een vriend, familielid of collega die in vertrouwen wordt genomen, versterkt vaak onbedoeld het schuld- en schaamtegevoel van het slachtoffer. Dit wordt ook wel victim blaming genoemd. De drempel om hulp te vragen wordt hierdoor vergroot.

Seksueel geweld in Nederland

1 op de 5 vrouwen (22%) en 1 op de 16 mannen (6%) in Nederland hebben weleens seksueel geweld meegemaakt. Dit zijn seksuele handelingen die iemand gedwongen heeft uitgevoerd¹. Dit heeft vaak grote impact. Als iemand seks tegen zijn wil heeft gehad, is het goed om zo snel mogelijk hulp te vragen. Zo zijn er binnen zeven dagen veel mogelijkheden op medisch, psychologisch en forensisch vlak.

Samenwerking

De campagne is in samenwerking met partners gemaakt, zoals het ministerie van VWS, Centrum Seksueel Geweld, Slachtofferhulp Nederland en de politie.