De Wet op de Inlichtingen- en Veiligheidsdiensten (Wiv) 2017 heeft gezorgd voor een versterking van de waarborgen op het werk van de MIVD en AIVD. Wel schiet de wet op een aantal punten tekort, concludeert de evaluatiecommissie onder leiding van Renée Jones-Bos vandaag in een rapport dat werd aangeboden aan ministers Kajsa Ollongren (BZK) en Ank Bijleveld (Defensie).

Frank van Summeren, adviseur veiligheid bij RONT Management Consultants en docent op de training casusregie voor de aanpak van ondermijning.

Dit leidt tot knelpunten in de uitvoering en verschillen van opvattingen over onderdelen in de wet tussen de diensten en de toezichthouders. Daarom adviseert de evaluatiecommissie om de wet op een aantal punten te wijzigen.

Bulkdata

De commissie beveelt aan om bulkdata op één manier in de wet te regelen. Hierbij moet het verzamelen en het gebruik van bulkdata met meer waarborgen worden omkleed. Zo wordt tegemoetgekomen aan zorgen in de samenleving over de omgang met grote hoeveelheden gegevens, aldus de evaluatiecommissie.

Buitenlandse diensten

Verder vindt de commissie dat er extra waarborgen moeten komen voor de gegevensuitwisseling met buitenlandse diensten. Ook wil de commissie een rol voor de bestuursrechter. Die zou moeten oordelen over verschillen van mening tussen de toezichthouders en de diensten.

Aanbevelingen

Minister Ollongren: Ik bedank de commissie Jones-Bos voor deze belangrijke wetsevaluatie. Zij stelt aan de ene kant dat de WIV2017 voldoet en komt tegelijkertijd met een aantal belangrijke aanbevelingen om de wet te verbeteren”. Ik ga samen met mijn collega Ank Bijleveld hiermee aan de slag en kom binnenkort met een uitgebreide reactie.

Voldoende bevoegdheden en waarborgen

“Ik ben blij ben dat de evaluatiecommissie vaststelt dat de Wiv 2017 voor een belangrijk deel heeft bereikt wat was beoogd, namelijk voldoende bevoegdheden en waarborgen’’, reageert minister van Defensie Ank Bijleveld-Schouten. ,,Dat neemt niet weg dat de commissie ook concludeert dat de wet op een aantal punten tekort schiet.’’

Vervolg

Het Kabinet bedankt de commissie Jones voor het rapport en zal zich de komende tijd beraden over wat zij met de uitkomsten van het rapport gaan doen.

Juist in tijden van crisis is het van groot belang goed en constructief samen te blijven werken binnen het Koninkrijk. Recent vergaderden de ministers van Justitie Grapperhaus (Nederland inclusief Caribisch Nederland), Bikker (Aruba), Girigorie (Curaçao) en Richardson (Sint Maarten) met elkaar over de justitiële samenwerking. Dit keer sloot ook Staatssecretaris van Binnenlandse Zaken en Koninkrijsrelaties Knops aan.

Frank van Summeren, adviseur veiligheid bij RONT Management Consultants en docent op de training casusregie voor de aanpak van ondermijning.

Gegevensbescherming en informatie-uitwisseling

In de aanpak van criminaliteit is het belangrijk dat de landen snel informatie met elkaar kunnen uitwisselen, met stevige gegevensbescherming. Daarom hebben de bewindspersonen afspraken gemaakt om te zorgen dat de bescherming van gegevens eenduidig geregeld wordt. Ook is besproken hoe de informatieknooppunten van de eilanden verder ontwikkeld kunnen worden.

Uitwisseling kennis en expertise

Ook de kwaliteit van de openbaar ministeries staat hoog op de agenda van de landen. Vandaag zijn er afspraken gemaakt zodat er jaarlijks lokale officieren van justitie (van de eilanden) worden opgeleid. Daarnaast zijn afspraken gemaakt over de opleidingen rechtsgeleerdheid in de landen, zodat  afgestudeerden van de universiteiten van Aruba en Curaçao gelijke toegang hebben tot de selectie en opleidingen voor de beroepen van advocaat, rechter en officier van justitie in Nederland. Deze afspraken bevorderen de uitwisseling van deze professionals tussen de landen en draagt bij aan de kwaliteit en diversiteit van de togaberoepen.

Gelijkvormig strafprocesrecht

Het strafprocesrecht bevat de spelregels voor de wijze waarop politie en openbaar ministerie overtredingen kunnen opsporen en voor de manier waarop rechters daarover moeten beslissen. De modernisering  van het Wetboek van Strafvordering in de drie landen en Caribisch Nederland maakt het strafproces efficiënter en geeft  meer rechten aan slachtoffers. Voor de politie en het openbaar ministerie gelden in het gehele Caribische deel van het Koninkrijk dezelfde regels voor het opsporen van strafbare feiten. Ook voor de berechting van die zaken kunnen de rechters dezelfde regels hanteren. Daarom zijn afspraken gemaakt zodat deze wetboeken dezelfde inhoud hebben en op een gelijk moment in werking treden.

Versterken rechtsstaat

Ook is gesproken over het onderdeel ‘versterken rechtsstaat’ uit de landspakketten. Met de uitvoering van deze maatregelen zijn de vier landen voortvarend van start gegaan. Nederland stelt structureel een bedrag beschikbaar oplopend tot 45 miljoen euro ter versterking van de rechtsstaat van de Caribische landen van het Koninkrijk.

Het doel van het halfjaarlijks overleg is afstemming over een gezamenlijke, gecoördineerde aanpak van de gemeenschappelijke justitiële aangelegenheden van de landen. Grapperhaus behartigt tijdens het overleg uiteraard ook de belangen van Caribisch Nederland; Bonaire, Saba en St. Eustatius. Vanwege de coronacrisis vond het Justitieel Vierpartijen Overleg (JVO) wederom digitaal plaats, onder voorzitterschap van Aruba.