Om mensen met meerdere problemen beter te kunnen helpen is de Wet aanpak meervoudige problematiek in het sociaal domein (Wams) bij de Tweede Kamer ingediend. De Wams regelt dat gemeenten de wettelijke mogelijkheid krijgen om tot een gecoördineerde aanpak te komen voor mensen of gezinnen met meerdere problemen. Zo kan die hulp goed op elkaar worden afgestemd. Met dit wetsvoorstel kan ervoor gezorgd worden dat gemeenten en andere betrokken organisaties die deze gezinnen helpen, makkelijker gegevens kunnen uitwisselen.

Frank van Summeren, adviseur bij RONT Management Consultants en docent op de training casus en procesregie op zorg en veiligheid.

Staatssecretaris Van Ooijen van Volksgezondheid, Welzijn en Sport: “Sommige gezinnen hebben meerdere problemen waar verschillende organisaties voor naar een oplossing zoeken. Denk aan de situatie waarbij het verstandig is als een ouder thuis blijft voor de kinderen, maar dat vanwege de bijstand wordt ingezet op werk. Of een oudere mevrouw die zorgt voor haar echtgenoot met beginnende dementie, maar door een ongeluk die hulp niet meer kan bieden. Met de Wams lukt het gemeenten en organisaties straks beter om de problemen in samenhang op te lossen waardoor deze mensen beter kunnen worden geholpen.”

Noodzakelijke wijzigingen

Het helpen van mensen met meerdere problemen binnen het sociaal domein vraagt veel van gemeenten en professionals: alle partijen moeten goed samenwerken om tot een gezamenlijke oplossing te komen. Op dit moment is gegevensuitwisseling tussen deze partijen juridisch onvoldoende geregeld. Dit zorgt ervoor dat een onderling afgestemde aanpak van de problematiek vaak niet lukt. Dit is een van de belangrijkste knelpunten die de Wams straks oplost. Daarnaast zorgt het er ook voor dat mensen niet steeds dezelfde gegevens aan de gemeente hoeven te verstrekken. De uitwisseling van gegevens is overigens wel aan voorwaarden verbonden: alleen die gegevens die nodig zijn om gezamenlijk tot een gecoördineerde aanpak te komen mogen worden gedeeld. Bovenal worden de mensen om wie het gaat altijd betrokken.

Dienstverlening voor het sociaal domein

Om de Wams goed te kunnen laten werken is het nodig dat de dienstverlening voor het sociaal domein bij gemeenten op de juiste wijze is ingericht. Zo moeten onder andere de loketten voor zorg, jeugdhulp, bijstand, schuldhulpverlening en maatschappelijke ondersteuning goed kunnen samenwerken. Dit is in veel gemeenten nog niet het geval. Daarnaast kan afstemming ook nodig zijn met partijen buiten de gemeente zoals zorg- en onderwijsinstellingen en politie. De Vereniging Nederlandse Gemeenten, de Rijksoverheid en andere betrokken organisaties werken samen om gemeenten te ondersteunen bij een inrichting van hun integrale dienstverlening. De beoogde inwerkingtreding van het wetsvoorstel is op 1 januari 2024.

De douane heeft in 2022 bijna 27.000 keer drugs in beslag genomen in de uitgaande post. Dat is fors meer dan de 15.500 keer dat de douane in 2021 drugs in de post onderschepte. Het grootste deel van de inbeslagnames bestaat uit XTC/MDMA die vanuit Nederland naar landen als de Verenigde Staten en Australië wordt gesmokkeld. Dat blijkt uit de drugscijfers 2022 die de douane vandaag bekend heeft gemaakt.

Frank van Summeren, adviseur bij RONT Management Consultants en hoofddocent op de jaaropleiding integrale aanpak ondermijning van SBO.

De stijging van het aantal inbeslagnames kan het gevolg zijn van de intensievere controles van de douane op drugs in de post. Daarnaast speelt mogelijk een rol dat in 2022 het aantal dancefeesten wereldwijd weer is toegenomen na het coronajaar 2021. De smokkel in pakketpost neemt juist licht af. In pakketten trof de douane in 2022 in totaal ruim 116 kilo XTC/MDMA aan, tegenover 172 kilo in 2021. Drugs versturen per briefpost kan anoniemer dan via een pakket. Daarom kiezen smokkelaars mogelijk vaker voor briefpost. Behalve XTC treft de douane ook steeds vaker LSD aan in de post. Het aantal inbeslagnames van LSD is bijna verdubbeld, van ruim 1.600 naar bijna 3.200 keer.

Bijdrage aan aanpak ondermijnende criminaliteit

“Met het onderscheppen van drugs levert de douane een belangrijke bijdrage aan de aanpak van de ondermijnende criminaliteit”, zegt staatssecretaris Aukje de Vries van Toeslagen en Douane. “Criminele drugshandelaren worden steeds meedogenlozer en de gevolgen hiervan worden steeds breder voelbaar in de maatschappij. Met elke gram die we in beslag nemen, worden criminelen geraakt in hun inkomsten en wordt de samenleving een stukje veiliger.”

In beslag genomen drugs

In 2022 heeft de douane in totaal 29.808 keer drugs onderschept. Bij elkaar ging het om 64.383 kilo. In omvang vormt cocaïne het grootste deel van de vangsten. Hoewel het aantal vangsten van cocaïne met ruim 160 nagenoeg gelijk was aan 2021 daalde het aantal kilo’s tot ruim 51.447 kilo cocaïne. In 2021 ging het om 71.796 kilo. Bij alle andere drugssoorten constateert de douane een stijging in het aantal in beslag genomen kilo’s. Zo nam de douane 2.611 kilo heroïne in beslag, ten opzichte van 1.734 kilo een jaar eerder. Het aantal in beslag genomen kilo’s marihuana nam toe van 734 in 2021 naar 5.492 in 2022. De meeste drugs werd afgelopen jaar onderschept in de haven van Rotterdam en op luchthaven Schiphol. Ook in de andere zeehavens en vliegvelden onderschepte de douane in 2022 drugs.

Drugs met bestemming Nederland

Uit de drugscijfers 2022 blijkt verder dat er vorig jaar in het buitenland veel meer cocaïne met bestemming Nederland in beslag is genomen dan in 2021. In totaal hebben Zuid-Amerikaanse douane- en politiediensten in 2022 bijna 110 ton cocaïne in beslag genomen met als bestemming Nederland. In 2021 ging het nog om 41 ton. De Nederlandse douane werkt steeds meer samen met andere landen. Zo gaan er scanbeelden worden uitgewisseld met Brazilië en België, en komen er liaisons in Zuid-Amerikaanse landen.

Rip-off

De douane ziet dat cocaïne vooral gesmokkeld wordt met zogeheten rip-off. Dat betekent dat de cocaïne niet in de lading verwerkt wordt, maar bijvoorbeeld aan een legale lading in een container wordt toegevoegd. Dan stoppen smokkelaars bijvoorbeeld een sporttas met cocaïne tussen de lading, in plaats van dat ze de drugs in het product of de verpakkingsmaterialen verwerken. Deze ontwikkeling constateert de douane zowel bij scheepsladingen als in de luchtvracht.