Minister Van Hijum (SZW) wil een einde maken aan misstanden rondom vooral arbeidsmigranten die werken via een uitzendbureau. De minister verkent daarom de mogelijkheid van een algeheel verbod op uitzendwerk in bepaalde sectoren of een minimum percentage arbeidskrachten dat in vaste dienst moet zijn. Dat schrijft de minister in een brief aan de Tweede Kamer. Het betreft, zo schrijft de minister, een aanvullende maatregel voor wanneer resultaten achterblijven en misstanden blijven voortduren.

Minister Eddy van Hijum: “Er moet nu echt voortgang worden gemaakt. Deze misstanden duren al te lang voort. Werkgevers moeten orde op zaken stellen in hun sector. Laatst sprak ik een arbeidsmigrant die na 1 week door zijn uitzendbureau werd ontslagen, binnen 48 uur zijn woning moest verlaten en dakloos werd. En in wijken – bijvoorbeeld in Roosendaal waar ik onlangs was – is er ontzettend veel overlast omdat arbeidsmigranten in kleine appartementjes worden opgehokt. Als bedrijf moet je mensen fatsoenlijk behandelen en de problemen niet afschuiven op de samenleving. Iedereen heeft recht op een zeker bestaan, ook arbeidsmigranten.”

De aanleiding voor de brief is een signaal van de Arbeidsinspectie over 3 uitzendbureaus die een zeer hoog percentage ontslag op staande voet hadden en een onderzoek van Somo (Stichting Onderzoek Multinationale Ondernemingen) over misstanden met uitzendbureaus in de vleessector. Naar aanleiding hiervan zijn er afspraken gemaakt met de vleessector over verbeteringen. Daar bovenop gaat de minister een sectoraal verbod verkennen, om die optie achter de hand te hebben mocht er onvoldoende voortgang worden geboekt. De verkenning is naar verwachting begin volgend jaar afgerond, waarna de minister een besluit neemt. Van Hijum: “Een dergelijk verbod is een ingrijpende stap, en een laatste redmiddel. Daarom verkennen we het ook zorgvuldig.”

Minister van Hijum werkt verder aan een wetsvoorstel waarmee malafide uitzendbureaus geweerd kunnen worden, de Wet toelating terbeschikkingstelling van arbeidskrachten.

Op 1 januari 2025 gaat de Belastingdienst volledig handhaven op schijnzelfstandigheid. Bedrijven en organisaties die mensen als zzp’er inhuren voor werk dat zij niet zelfstandig uitvoeren, kunnen dan weer een boete en naheffingen krijgen. Daarbij geldt een overgangsperiode van 1 jaar waarin werkgevers en werkenden nog geen vergrijpboete krijgen als zij kunnen bewijzen dat zij stappen zetten tegen schijnzelfstandigheid. De opheffing van het handhavingsmoratorium is een van de maatregelen die het kabinet neemt om schijnconstructies te bestrijden en draagt bij aan meer zekerheid op de arbeidsmarkt.

Staatssecretaris Idsinga (Fiscaliteit en Belastingdienst): “Zelfstandige ondernemers leveren in Nederland een belangrijke bijdrage aan onze economie. En dat blijft zo. Als je echt een ondernemer bent en zelfstandig werkt kun je dat gewoon blijven doen. Maar de inzet van schijnzelfstandigen leidt wel tot oneerlijke concurrentie en ongelijke arbeidsvoorwaarden. Het kabinet wil deze balans op de arbeidsmarkt herstellen. De opheffing van het handhavingsmoratorium is een van de maatregelen om dit te bereiken. Hoewel veel bedrijven en zzp’ers zich druk aan het voorbereiden zijn op de handhaving vanaf 1 januari 2025 ben ik mij er ook van bewust dat de aanpassingen veel van hen vragen. Daarom krijgen bedrijven die kunnen aantonen dat zij aan de slag zijn met het tegengaan van schijnzelfstandigheid volgend jaar nog geen vergrijpboetes.”

Positie van mensen op de arbeidsmarkt verbeteren

Ook neemt het kabinet stappen om de positie van mensen op de arbeidsmarkt te verbeteren, onder andere door de verschillende wetsvoorstellen in het arbeidsmarktpakket. Het kabinet vindt het daarnaast belangrijk dat naast handhaving ook de verschillende arbeidscontractvormen gelijker worden getrokken. Hiervoor worden eerder aangekondigde maatregelen verder uitgewerkt, zoals de verplichte arbeidsongeschiktheidsverzekering voor zelfstandigen en de (versnelde) afbouw van de zelfstandigenaftrek.

Meer duidelijkheid en hulp

Het kabinet neemt dit besluit nu ook omdat vanuit de markt is gevraagd om duidelijkheid over het opheffen van het handhavingsmoratorium, zodat men zich hierop kan voorbereiden. Er zijn veel bedrijven en organisaties die hun bedrijfsvoering al hebben aangepast. Met het opheffen van het moratorium neemt de rechtvaardigheid richting deze ondernemers ook toe. In de praktijk betekent het opheffen van het handhavingsmoratorium dat de Belastingdienst tijdens controles naheffingen kan opleggen als er binnen bedrijven en organisaties sprake is van schijnzelfstandigheid. Wanneer een bedrijf of organisatie niet aan de regels voldoet kan een naheffing tot maximaal 5 jaar terug worden opgelegd. De Belastingdienst kan alleen met terugwerkende kracht corrigeren tot 1 januari 2025, de datum van de opheffing. Om de arbeidsmarkt voor te bereiden op de opheffing van het handhavingsmoratorium blijft de Belastingdienst in aanloop naar 1 januari 2025 opdrachtgevers en zzp’ers voorzien van informatie en praktische hulp. Zo zoekt de Belastingdienst actief de samenwerking op met de markt om zoveel mogelijk onrust weg te nemen. Dit wordt de komende maanden via informatiesessies, webinars en bedrijfsgesprekken voortgezet. Ook blijft de Belastingdienst in gesprek gaan met onder andere koepels, brancheorganisaties en fiscaal dienstverleners.

Modelovereenkomsten

Het kabinet maakt ook bekend dat er geen modelovereenkomsten meer door de Belastingdienst worden goedgekeurd. Het gebruik van dergelijke modelovereenkomsten is niet langer houdbaar, omdat modelovereenkomsten geen zekerheid vooraf kunnen geven over het werken buiten dienstverband. Dit hangt namelijk af van hoe er in de praktijk wordt gewerkt, niet van wat er in een contract staat. De lopende modelovereenkomsten worden nog wel geëerbiedigd tot de einddatum van de overeenkomst.