Nieuwe agenda zorgt voor meer recht doen aan slachtoffers

Meer recht doen aan slachtoffers van strafbare feiten door een betere uitvoering van bestaande slachtofferrechten én versterking daarvan. Dat is het doel van de meerjarenagenda slachtofferbeleid die staatssecretaris Rechtsbescherming Teun Struycken naar de Tweede Kamer heeft gestuurd.

“Slachtoffers verdienen erkenning en ondersteuning bij het te boven komen van de gevolgen van een strafbaar feit”, aldus Struycken. Met de meerjarenagenda zet de staatssecretaris de beleidskoers uit tot en met 2028. Leidend daarbij is dat slachtoffers goed geïnformeerd zijn over hun rechten, zodat zij zelf kunnen beslissen welke rechten zij willen uitoefenen.

Meer privacy en automatisch vonnis

De 1e maatregelen voor slachtoffers gaan al per 1 juli in. Zo worden vanaf die datum de persoonsgegevens van slachtoffers alleen nog in het strafdossier opgenomen wanneer de rechter deze informatie nodig heeft voor een beslissing. Ook hoeven slachtoffers die zich als benadeelde partij in het strafproces hebben gevoegd vanaf die datum niet meer zelf om het vonnis te vragen, maar krijgen zij dit automatisch toegestuurd.

Hulppunt voor slachtoffers

Voor slachtoffers van onveiligheid en dwingende controle in gesloten groeperingen opent expertisecentrum Fier op 1 juli een hulppunt. Zeer gesloten groepen zoals sektes brengen door hun hiërarchie en geslotenheid een verhoogd risico op systematisch misbruik met zich mee, waardoor het delen van ervaringen en zoeken naar hulp vaak moeilijk is.

Meer maatregelen dit jaar

Voor slachtoffers van ernstige gewelds- en zedenmisdrijven wordt landelijk ingevoerd dat slachtofferadvocaten desgewenst actief contact opnemen na het 1e politiecontact. Slachtoffers hoeven dus niet zelf op zoek naar een advocaat.

Schadefonds

Slachtoffers van stelselmatig psychisch geweld komen dit jaar in aanmerking voor een tegemoetkoming van het Schadefonds Geweldsmisdrijven. Voor slachtoffers van geweld in afhankelijkheidsrelaties wordt vanaf het 3e kwartaal een nieuwe werkwijze getest in 2 regio’s waarbij het niet uitmaakt waar zij zich melden: er is 1 entree en 1 vast aanspreekpunt.

Affectieschade

Eind dit jaar gaat een wetsvoorstel in consultatie waardoor broers en zussen van slachtoffers in aanmerking komen voor affectieschade.

Verdere plannen

In 2026 wordt een bijzondere leerstoel slachtofferrechten ingesteld om het slachtofferbewustzijn bij professionals in de strafrechtketen te vergroten. Bij gratiebeslissingen gaan vanaf 2027 standaard de belangen van slachtoffers meegewogen worden. Slachtoffers kunnen dan hun wensen kenbaar maken over bijvoorbeeld een contactverbod.

Voorschotregeling

Ook wordt de voorschotregeling, waarbij de staat uitkeert als een dader niet betaalt, uitgebreid naar meer geweldsdelicten.

Ministerraad stemt in met wetsvoorstel om verheerlijken van terrorisme strafbaar te stellen

Terrorisme vormt een ernstige bedreiging voor de democratische rechtsstaat en de veiligheid van de Nederlandse samenleving. Terroristische groeperingen proberen niet alleen door gebruik van geweld hun ideologie op te leggen en onze samenleving te ontwrichten. Zij verspreiden ook – online – intolerante en gewelddadige boodschappen om meer aanhangers van het terroristisch gedachtengoed te krijgen, die daardoor geïnspireerd raken en op hun beurt ook weer zulke boodschappen verspreiden. Daarom heeft de ministerraad ingestemd met het in consultatie geven van een wetsvoorstel dat tot doel heeft het verheerlijken van terrorisme en het in het openbaar betuigen van steun aan terroristische organisaties strafbaar te stellen. Met dit voorstel wil de minister van Justitie en Veiligheid paal en perk stellen aan het openlijk verheerlijken van terroristisch geweld en het publiekelijk steunen van terroristische organisaties.

Terroristische en gewelddadige boodschappen

Minister Van Weel van Justitie en Veiligheid: “Terroristische en gewelddadige boodschappen verspreiden zich, zeker via sociale media, razendsnel over de hele wereld. Terroristische groeperingen proberen zo anderen mee te trekken in een gevaarlijke ideologie. De verspreiding van deze boodschappen, bijvoorbeeld door het zwaaien met vlaggen van verboden terroristische organisaties, kan eraan bijdragen dat anderen ideologisch rijp worden gemaakt voor het ondersteunen of uiteindelijk deelnemen aan terroristische misdrijven. Daarom stellen we nu voor om het verheerlijken van terrorisme en het openlijk steunen van terroristische organisaties strafbaar te maken, met een stevig bijpassend strafmaximum. We stellen een norm en beschermen zo onze samenleving en democratische rechtsstaat.”

Nieuwe strafbaarstellingen

Het wetsvoorstel voorziet in 3 nieuwe strafbaarstellingen. Allereerst wordt het strafbaar om in het openbaar, bijvoorbeeld via een toespraak, tekst of afbeelding, een gepleegd terroristisch misdrijf te roemen of te loven waarvoor een levenslange gevangenisstraf kan worden opgelegd, zoals een terroristische aanslag waarbij doden en gewonden zijn gevallen. Dit zogenoemde verheerlijken van terrorisme kan worden bestraft met een gevangenisstraf van maximaal 3 jaar of een hoge geldboete. Ook het verspreiden van materiaal waarin terroristisch geweld wordt verheerlijkt, zoals een video van een aanslag met daarbij lovende commentaren, wordt strafbaar gesteld. Voor dit delict kan een gevangenisstraf van maximaal 2 jaar of een geldboete worden opgelegd.

Voorkomen dat de samenleving wordt ondermijnd door terroristische invloeden

Daarnaast wordt het in het openbaar betuigen van steun aan verboden terroristische organisaties strafbaar gesteld. Hiervan kan sprake zijn als iemand in het openbaar zwaait met vlaggen van verboden terroristische organisaties, of kleding draagt met bepaalde symbolen of logo’s van een verboden terroristische organisatie. Ook het uitspreken van steun in de (sociale) media wordt strafbaar. Ook voor deze gedraging geldt een strafmaximum van 3 jaar gevangenisstraf of een geldboete. Met deze maatregelen wil de overheid voorkomen dat terroristische boodschappen genormaliseerd worden en dat de samenleving verder wordt ondermijnd door terroristische invloeden.

Kabinet presenteert gecoördineerde aanpak tegen corruptie

Nederland mag niet naïef zijn in de aanpak van corruptie, criminele organisaties kunnen namelijk niet functioneren zonder corruptie. Door mensen onder druk te zetten of om te kopen, krijgen zij toegang tot waardevolle informatie en kunnen zij processen beïnvloeden en naar hun hand zetten. Daarom presenteren de minister van Justitie en Veiligheid en de minister van Binnenlandse Zaken en Koninkrijksrelaties een rijksbrede aanpak van corruptie, zoals aangekondigd in het regeerprogramma, die voortbouwt op de initiatieven die al lopen en bewezen resultaten opleveren. Dit betekent dat overheden, uitvoeringsorganisaties en bedrijven in kwetsbare sectoren, zoals de transport- en logistiek sector, hun kwetsbare bedrijfsprocessen en kwetsbare functies in kaart brengen en daarmee aan de slag gaan. Het kabinet zet zich in om corruptie te voorkomen, bij de overheid en het bedrijfsleven en van groot tot klein.

Hulp van binnenuit

Minister Van Weel van Justitie en Veiligheid: ‘Het is criminelen vaak te doen om informatie, data, toegang tot een markt, of een mogelijkheid om geld wit te wassen. Daar hebben ze hulp van binnenuit bij nodig. Dus rekruteren ze medewerkers en dat gaat niet zachtzinnig. Iedereen binnen een bedrijf of een organisatie heeft daartegen bescherming nodig. Van de gemeenteambtenaar die paspoorten verstrekt tot en met de havenmedewerker die containers in de havens controleert of het transportbedrijf dat goederen exporteert. Met deze aanpak zetten we criminelen buitenspel en pakken we corruptie en ondermijning hard aan.’

Weerbaarheid en integriteit versterken

Minister Uitermark van Binnenlandse Zaken en Koninkrijksrelaties: ‘Het tegengaan van corruptie is een belangrijke pijler om de weerbaarheid en integriteit van het openbaar bestuur te versterken. Voor vertrouwen in onze overheid is het van het grootste belang om onze ambtenaren en bestuurders te beschermen tegen de invloed van criminelen. Deze anti-corruptieaanpak moet bijdragen aan een veiligere werkomgeving, maar daarmee ook aan een veiligere samenleving.” 

Steeds lastiger om corruptiemisdrijven te plegen

In de aanpak staat bijvoorbeeld omschreven dat processen zo moeten worden ingericht dat het steeds lastiger wordt om ‘een klusje voor een crimineel te doen’, je niet-integer te gedragen of corruptiemisdrijven te plegen. Om drugscriminelen af te schrikken om medewerkers in te schakelen voor misbruik van bloementransporten voor drugssmokkel, is er op de bloemenveiling op onvoorspelbare momenten een drugshond aanwezig. Niet alleen helpen de honden bij het vinden van drugs, ook geeft deze werkwijze medewerkers een stevigere positie wanneer zij door criminelen benaderd worden. Daarnaast wordt er bijvoorbeeld ook gewerkt aan een strikter autorisatiebeheer van ICT-systemen, wat de toegang tot een systeem en daarmee risico’s voor het lekken van informatie aan criminelen flink beperkt.

Grootste corruptierisico’s

Het WODC onderzoekt waar voor Nederland de grootste corruptierisico’s zitten en in hoeverre de huidige praktijk daarop is toegesneden. De uitkomst volgt naar verwachting begin volgend jaar. Ondertussen gaat het kabinet direct aan de slag met enkele specifieke processen en sectoren waarvan de belangen voor de nationale veiligheid en economie zó groot zijn dat we deze voortvarend moeten oppakken. Dit geldt in ieder geval voor de bedrijfsvoering van het Rijk, het uitgifteproces van reis- en identiteitsdocumenten, de weerbaarheid van ambtenaren bij decentrale overheden en de transport- en logistieksector.

EU anti-corruptie richtlijn

Naast stevige preventieve maatregelen investeert het kabinet structureel in de Rijksrecherche, FIOD, Openbaar Ministerie en de Rechtspraak om corruptie en criminele inmenging op te sporen en te bestraffen. Ook werkt Nederland met andere EU-lidstaten aan een EU anti-corruptie richtlijn. Deze bevat diverse (nieuwe) strafbaarstellingen, trekt de minimale maximumstraffen en verjaringstermijnen voor corruptie binnen de EU gelijk en bevat preventieve voorschriften, zoals periodieke nationale risicoanalyses en anti corruptie trainingen voor alle ambtenaren en aan de overheid gelieerde organisaties.

Minister Van Hijum tekent convenant met koepelorganisaties voor betere hulp aan arbeidsmigranten

Om arbeidsmigranten beter te ondersteunen in wonen, werken en leven tekenen 12 koepelorganisaties vandaag in Veghel een landelijk convenant met minister Eddy van Hijum van Sociale Zaken en Werkgelegenheid. Het convenant is onderdeel van de alliantie “Work in NL” en de ondertekening is het startsein voor samenwerking tussen bedrijven, gemeenten en brancheorganisaties. Daarmee realiseren deze partijen betere hulp en ondersteuning voor EU-arbeidsmigranten.

Positieve boost

Minister Eddy van Hijum van Sociale Zaken en Werkgelegenheid: “In een beschaafd land als Nederland moeten we arbeidsmigranten beter ondersteunen. Steeds meer bedrijven zoeken naar manieren om het beter te doen voor arbeidsmigranten. Dit convenant geeft een positieve boost. Juist door regionaal samen te werken, kunnen bedrijven, gemeenten en andere partijen arbeidsmigranten echt ondersteunen.”

Afspraken maken

Per regio worden er afspraken gemaakt met bedrijven, gemeenten en andere organisaties over welke hulp er geboden wordt. Dit kunnen afspraken zijn over betere registratie, het leren van de Nederlandse taal en het aanbieden van slaapplaatsen voor arbeidsmigranten die dreigen dakloos te raken. Zo start bijvoorbeeld de gemeente Meierijstad samen met werkgevers een pilot om hun internationale medewerkers te registreren in de Basisregistratie Personen. Die inschrijving gebeurt onder andere op plaatsen waar arbeidsmigranten werken. Ook gebeurt dit in de eigen taal van de werknemers, zoals het Roemeens, Bulgaars en Pools. De bedoeling is deze pilot uit te breiden naar de andere gemeenten en werkgevers in de regio Noordoost-Brabant.

Speciale hulppunten

De alliantie is onderdeel van het project “Work in NL”. In dat project wordt betere informatie, hulp en ondersteuning aan arbeidsmigranten gerealiseerd. In 11 van de 35 arbeidsregio’s zijn er nu al speciale hulppunten voor arbeidsmigranten. In de overige 24 regio’s worden deze punten komende maanden opgericht. Alle samenwerkingsverbanden die nu starten gaan een positieve bijdrage leveren aan deze punten.

Belangrijke stap

Organisaties die het convenant ondertekenen zijn ABU, COV, FME, Glastuinbouw Nederland, GroentenFruit Huis, LTO Nederland, MKB-Nederland, NBBU, NEPLUVI, Vereniging Huisvesters Arbeidsmigranten, Vereniging van Nederlandse Gemeenten, VNO-NCW. Minister Van Hijum is blij dat deze organisaties het convenant ondertekenen omdat dit een belangrijke stap is naar goede werk-, woon- en leefomstandigheden van EU-arbeidsmigranten.

Nieuwe overheidscampagne ‘Blijf jezelf, tel even tot 11’ van start tegen verbale agressie in zorg en welzijn

Verbale agressie in zorg en welzijn heeft volgens medewerkers uit de sector niet alleen invloed op henzelf, maar kan ook de zorg raken die anderen ontvangen. Hoewel de meeste contactmomenten zonder verbale agressie verlopen, laat nieuw onderzoek zien dat zelfs een beperkt aantal incidenten serieuze impact kan hebben. Zo zegt een ruime meerderheid van de zorg- en hulpverleners en welzijnsmedewerkers dat de kwaliteit van zorg eronder lijdt, en dat andere patiënten of cliënten hierdoor soms langer moeten wachten of minder aandacht krijgen. Ook geven veel zorgverleners aan dat zij na een incident van slag raken. Dat blijkt uit onderzoek van Motivaction in opdracht van het ministerie van Volksgezondheid, Welzijn en Sport (VWS). Om dit probleem aan te pakken en de brede impact van verbale agressie zichtbaar te maken, start vandaag de landelijke campagne ‘Blijf jezelf, tel even tot 11’.

Belangrijkste resultaten uit het Motivaction-onderzoek:

• Volgens 65% van de zorg- en hulpverleners lijdt de kwaliteit van de zorg onder verbale agressie van patiënten, cliënten of hun naasten
• 73% ervaart dat andere patiënten of cliënten hierdoor soms langer moeten wachten
• De helft (51%) van de zorg- en hulpverleners heeft de afgelopen 12 maanden te maken gehad met verbale agressie, 14% zelfs 1 of meerdere keren per week.

Eén incident raakt veel mensen

Volgens het ministerie van VWS is de campagne nodig omdat zelfs één voorval van verbale agressie grote impact kan hebben – zowel voor zorg- en hulpverleners als voor de mensen die zij helpen. Emoties zoals verdriet, onbegrip en machteloosheid zijn begrijpelijk en horen bij de sector zorg en welzijn. Maar agressie, in welke vorm dan ook, is nooit normaal. In een tijd waarin de druk op de sector groot is, benadrukt de campagne hoe belangrijk het is dat we zuinig zijn op zorg- en hulpverleners, zodat zij hun werk met aandacht en plezier kunnen blijven doen.

Verbale agressie

De meeste contactmomenten tussen zorgverleners en patiënten of cliënten verlopen zonder agressie. Maar als er toch sprake is van verbale agressie, kan dat voor de betrokken zorg- of hulpverlener mentaal belastend zijn. Een deel van hen geeft in het onderzoek aan na een voorval last te hebben van gevoelens van angst, slapeloosheid of stress.

Impact kan groot zijn

Prof.dr. Marie Rosenkrantz Lindegaard, hoogleraar sociologie aan de Universiteit van Amsterdam en expert op het gebied van conflict en geweld, legt uit waarom die impact groot kan zijn: Verbale agressie tegen zorgverleners gaat niet alleen om schelden of schreeuwen, maar ook om intimiderend gedrag, valse beschuldigingen of het herhaaldelijk in twijfel trekken van je werk. Zorgverleners doen hun werk met aandacht, betrokkenheid en vaak onder hoge druk. Als je dan toch te maken krijgt met verbale agressie, dan is dat erg ingrijpend. Je voelt je dan minder veilig, gaat twijfelen aan jezelf of ziet op tegen het volgende gesprek.

Gevolgen

De gevolgen blijven vaak niet beperkt tot de professional zelf. 61% van de zorg- en hulpverleners geeft aan dat andere patiënten of cliënten hierdoor soms minder aandacht krijgen. Ruim een derde (38%) meldt dat dit zelfs kan leiden tot het afzeggen of uitstellen van een andere afspraak.

Campagne ‘Blijf jezelf, tel even tot 11’

Vandaag, op 18 juni 2025, start de landelijke bewustwordingscampagne ‘Blijf jezelf, tel even tot 11’ van het ministerie van VWS. De campagne roept op om zuinig te zijn op onze zorg- en hulpverleners en stelt een duidelijke maatschappelijke norm: agressie hoort niet thuis in de sector zorg en welzijn. Wie zich bewust is van zijn emoties, kan kiezen om even afstand te nemen – bijvoorbeeld door tot 11 te tellen – en zo de spanning te doorbreken en de controle te behouden. De campagne is te zien en te beluisteren op landelijke radio, in podcasts en via online media.

NCTV: toenemende online radicalisering van jongeren

De snelle online radicalisering van jongeren is een gevaar voor de nationale veiligheid. Dat schrijft de Nationaal Coördinator Terrorismebestrijding en Veiligheid (NCTV) in het halfjaarlijkse Dreigingsbeeld Terrorisme Nederland. De kans op een terroristische aanslag in Nederland is reëel, daarom blijft het dreigingsniveau op 4 (substantieel).

Nationaal Coördinator Terrorismebestrijding en Veiligheid Pieter-Jaap Aalbersberg: ”De snelheid waarmee tieners en jongvolwassenen in zowel jihadistische als rechts-terroristische milieus online radicaliseren, geeft reden tot zorg. Jongeren kunnen op den duur overgaan tot een terroristische geweldsdaad. Daarom is de aanpak van online radicalisering cruciaal, evenals het online modereren van terroristische en extremistische inhoud door sociale mediaplatformen.”

Online jihadistische netwerken

Het jihadisme is de grootste terroristische dreiging voor Europa. Net als in de tweede helft van 2024 waren er de afgelopen maanden tientallen aanslagen en verstoorde aanslagplannen in Europa. Veel daders van deze aanslagen handelen alleen, al zijn ze geïnspireerd door de terroristische organisatie Islamitische Staat (ISIS). De aanslagen vonden vaak op een eenvoudige manier plaats door een mesaanval of door het inrijden op een menigte met veel slachtoffers als gevolg. De aanslagen zijn vooral gericht op Joodse of Israëlische doelwitten of op personen die worden beschuldigd van de ontheiliging van de islam.

De dreiging van oudere fysieke jihadistische netwerken neemt af. Daartegenover staat een nieuwe generatie jihadisten die onderdeel zijn van online groepen, waar zij in contact komen met gelijkgestemden. Deze onlinenetwerken bestaan voor het overgrote deel uit tieners en jongvolwassenen die jihadistische content maken, bewerken en verspreiden. Er bestaat het risico dat personen of een groep geïnspireerd door deze online propaganda overgaat tot een geweldsdaad in Nederland. Het aantal minderjarigen dat in Nederland is gearresteerd in verband met terrorisme is de laatste jaren ook gestegen.

Rechts-terroristische dreiging

Net als bij jihadistische jongeren ziet de NCTV een snelle online radicalisering van jongeren in rechts-terroristische online netwerken. Het gaat óók bij deze groep veelal om jongeren die op zoek zijn naar hun identiteit en betekenis willen geven aan hun leven. Vaak gecombineerd met psychiatrische of psychosociale problemen.

Online komen deze jongeren makkelijk terecht in rechts-extremistische groepen en chats. In deze online groepen kan radicalisering snel plaatsvinden omdat extremistische taal wordt aangemoedigd en geliked. Deze jongeren komen sporadisch fysiek samen en zijn online lid van meerdere chatgroepen, waarbij er geregeld nieuwe groepen ontstaan. Dit maakt het lastig om de omvang van deze netwerken te bepalen. Door het gebruik van sociale media en participatie in online netwerken of groepen komen zij in aanraking met gewelddadige en terroristisch inhoud. Er is een reële kans dat personen binnen deze groepen in hoog tempo radicaliseren en uiteindelijk zullen overgaan tot terroristisch geweld. 

Invloed Russische statelijke dreiging op extremisme en terrorisme

Er is sprake van een toenemende statelijke dreiging vanuit Rusland. In het themahoofdstuk wordt ingegaan op de gevolgen van de Russische dreiging op extremisme en terrorisme in Nederland. Russische desinformatie vindt in Nederland weerklank bij anti-institutioneel- en rechts-extremisten. Interacties tussen de Russische overheid of aanverwante personen en westerse anti-institutioneel- en rechts-extremisten zijn onderdeel van die dreiging, maar komen in ons land minder vaak voor dan in andere westerse landen. Vooralsnog is de impact van die interacties op de extremistische en terroristische dreiging in Nederland beperkt.

Minister Van Weel blijft volop inzetten op doorbreken criminele verdienmodellen

Zware criminelen worden altijd gedreven door een zucht naar geld en macht. Niet alleen om in luxe te kunnen leven, ze hebben het geld ook nodig om hun criminele bedrijf in stand te houden. Geld is nodig om nieuwe drugs en wapens te kopen en om handlangers in te zetten. Daarom blijft minister van Weel van Justitie en Veiligheid vol inzetten op het doorbreken van criminele verdienmodellen. Ook vindt hij het belangrijk om de integriteit van Nederland te beschermen en te voorkomen dat criminelen met hun vermogen meer macht krijgen.

Afpakken van vermogen

Minister van Weel: “Het afpakken van vermogen is een belangrijk middel om criminele verdienmodellen te doorbreken, maar lang niet het enige. We moeten met een samenhangende en flexibele aanpakcriminelen het zeer moeilijk zo niet onmogelijk maken om geld te verdienen, te verplaatsen en te gebruiken.”

Meer beslag leggen

De afgelopen jaren zijn de doelstellingen van het Openbaar Ministerie (OM) om beslag te leggen op vermogen ruimschoots gehaald. De komende jaren wil het OM meer beslag leggen op vermogen. Daar wordt de samenwerking opgezocht met landen die hierbij een rol spelen. Ook FIOD en de Politie zetten in op het achterhalen van crimineel vermogen in het buitenland. Binnenkort kan de minister door nieuwe Europese regels illegaal verdiend vermogen afpakken zonder voorafgaande veroordeling. En dat is hard nodig, gezien ook het recente voorbeeld van de vordering van het OM op Jos Leijdekkers van € 221 miljoen.

Ondergrondse bankiersystemen

De minister heeft de samenwerking met verschillende organisaties geïntensiveerd om nog meer barrières op te werpen tegen het witwassen van illegaal verdiend geld. Zo kan snel worden ingespeeld op nieuwe tactieken van criminelen. Eén van de belangrijkste witwasrisico’s zijn ondergrondse bankiersystemen. Uit ontsleutelde cryptocommunicatie blijkt dat criminelen op grote schaal crimineel vermogen verplaatsen binnen een financieel ondergronds stelsel door bijvoorbeeld cash- en cryptotransacties. Dit fenomeen heeft de aandacht van de opsporingsdiensten en wordt ook structureel internationaal geagendeerd.

Cashverbod voor goederen boven € 3000

De Eerste Kamer heeft ingestemd met een cashverbod voor goederen boven de € 3000. Contante betalingen zijn een bekende route waarmee criminelen geld witwassen, bijvoorbeeld door dure horloges of kleding aan te schaffen. Dat maken de minister van Financiën en de minister van Justitie en Veiligheid met deze wet moeilijker. Verder zetten zij in op een meer risicogebaseerd anti-witwasbeleid. De lasten voor het witwasbeleid komen hierdoor te liggen bij de criminelen terwijl goedwillende mensen en bonafide ondernemers minder lasten ervaren.

Nederland weerbaar maken

Met de partners in de ondermijningsaanpak zijn belangrijke stappen gezet om Nederland weerbaarder te maken tegen georganiseerde criminaliteit. Zo is het sinds maart 2025 mogelijk om havenwerknemers bij een VOG-aanvraag te screenen op eerdere betrokkenheid bij georganiseerde (drugs)criminaliteit. Hierdoor kunnen personen met een criminele achtergrond worden geweerd uit een havengebied. Om de weerbaarheid van ondernemers te vergroten zijn in meerdere sectoren, waaronder de agrarische sector en vastgoedbranche, vertrouwenspersonen actief. Ondernemers kunnen zo op een laagdrempelige manier zorgen over verdachte situaties bespreekbaar maken. De campagne ‘Houd misdaad uit je buurt’ blijkt een positief effect te hebben op het signaleren van verdachte situaties en ondernemen van actie.  In het totaal aantal meldingen was er in de campagneperiode sprake van een stijging van 29% ten opzichte van een jaar eerder in dezelfde periode. Na de zomer van 2025 komt een vervolg op de eerste campagne ‘Vreemd of verdacht’.

Unieke positie Nederland

Minister van Weel: “Nederland heeft als handelsland internationaal een unieke positie als knooppunt in logistiek, transport, financiële dienstverlening en digitale infrastructuur. Die unieke positie maakt ons land ook interessant voor criminelen. Georganiseerde criminaliteit houdt zich niet aan grenzen. Door samen te werken met landen om ons heen maken we zowel lokaal, nationaal als internationaal een vuist tegen ondermijning door georganiseerde criminaliteit.”

Europese veiligheidsstrategie

Nederland speelt bijvoorbeeld een sturende rol in de coalitie van zeven landen tegen georganiseerde criminaliteit (C7). De inspanningen van de coalitie zijn onder andere richtinggevend geweest voor de Europese veiligheidsstrategie, die de Commissie op 1 april 2025 heeft gepresenteerd.

Stand van de Uitvoering sociale zekerheid naar de Kamer

Wet- en regelgeving op het gebied van sociale zekerheid moet eenvoudiger worden. Het stelsel moet voor mensen makkelijker te begrijpen zijn en de druk op uitvoeringsinstanties moet omlaag. Dat schrijven minister Eddy van Hijum (Sociale Zaken en Werkgelegenheid) en staatssecretaris Jurgen Nobel (staatssecretaris Participatie en Integratie) in de Stand van de Uitvoering die vandaag aan de Tweede Kamer is gestuurd.

Stand van de uitvoering en knelpuntenbrieven

Met de Stand van de Uitvoering wordt de Kamer iedere zes maanden geïnformeerd over de ontwikkelingen in de uitvoering van sociale zekerheid. Ook maken uitvoeringsorganisaties UWV, SVB en LCR elk jaar in hun zogeheten knelpuntenbrieven zichtbaar wat hun ambities zijn en wanneer wetten en regels de mensen voor wie ze bedoeld zijn niet meer helpen, bijvoorbeeld omdat ze te ingewikkeld zijn.

UWV

Het UWV is samen met het ministerie hard aan de slag de fouten in de WIA-uitkering te herstellen, de processen aan te passen en op korte termijn de oplopende achterstanden bij WIA-beoordelingen te beperken, onder meer door het herinvoeren van de 60-plusmaatregel. De Stand van de uitvoering bevat ook een actueel overzicht van lopende en nieuwe herstelacties naar aanleiding van fouten in de uitvoering. In de Stand worden aan de Kamer vijf nieuwe herstelacties bij het UWV gemeld.

Inkomstenkorting Ziektewet en Wazo

Een fout die UWV recent heeft ontdekt gaat over de Ziektewetuitkeringen (ZW-uitkeringen) en Wet arbeid en zorg-uitkeringen (Wazo-uitkeringen). Vanaf 2016 is bij een deel van de Ziektewetuitkeringen (ZW-uitkeringen) de inkomstenkorting niet (volledig) uitgevoerd bij de bepaling van de hoogte van de uitkering. Uitkeringsgerechtigden en werkgevers hebben inkomsten doorgegeven, maar UWV heeft deze inkomsten in een deel van de gevallen niet op de uitkering gekort. In een ander deel heeft UWV deze doorgegeven inkomsten wel gekort op de uitkering, maar heeft er geen definitieve vaststelling van de uitkering plaatsgevonden. Het gevolg kan zijn dat er te veel of te weinig uitkering is verstrekt. De fout heeft betrekking op een in potentie aanzienlijk aantal lopende en gesloten uitkeringen. Daarnaast heeft UWV geconstateerd dat bij ongeveer 3.000 Wazo-uitkeringen ten onrechte inkomsten zijn gekort. Met UWV beziet het ministerie momenteel de gevolgen voor deze uitkeringen en de reikwijdte van een mogelijke herstelactie. Zodra er meer duidelijkheid is wordt de Kamer hierover geïnformeerd.

SVB

De SVB vraagt aandacht voor alle verschillende leefvormen binnen de AOW. Er zijn 21 verschillende manieren waarop mensen kunnen leven volgens de AOW-regels, maar deze sluiten niet goed aan bij hoe mensen echt leven. Het resultaat van een AOW-beoordeling is daardoor vaak niet duidelijk voor mensen. Het uitvoeren van deze beoordelingen is ingewikkeld en kan ook een bezoek aan huis vereisen, wat als ingrijpend wordt ervaren. De SVB wil daarom de AOW-regels verder vereenvoudigen. Het ministerie is samen met de SVB bezig met een verkenning hierover, binnenkort volgt hierover een Kamerbrief.

Vereenvoudiging inkomensondersteuning

Het kabinet wil de bestaanszekerheid van mensen vergroten. Dit kan alleen als het stelsel van inkomensondersteuning goed en effectief werkt. Vereenvoudiging bij de uitvoeringsorganisaties speelt daarbij een belangrijke rol. Zoals de problemen van alleenverdieners om een bestaansminimum te realiseren als gevolg van een complex stelsel, genoemd in de LCR-knelpuntenbrief. Een opgelost knelpunt bij de SVB is de vereenvoudiging van de dubbele kinderbijslag. Per 1 juli 2024 ontvangen ouders van kinderen met een Wlz-indicatie de dubbele kinderbijslag automatisch. Met het UWV werkt het ministerie aan het verlengen van de aanvraagperiode van een WW-uitkering. De oorspronkelijke termijn van één week leidt tot onwenselijke situaties voor zowel mensen als uitvoerders.

Kabinet: eenvoudiger armoedebeleid, meer focus op werkenden

Van de mensen met een inkomen op of onder de armoedegrens hebben er relatief veel een baan. Zij weten de weg naar hulp vaak niet te vinden. Staatssecretaris Nobel (Participatie en Integratie) wil deze groep gericht ondersteunen. Met het Nationaal Programma Armoede en Schulden wil hij de ondersteuning bovendien voor iedereen eenvoudiger en toegankelijker maken. Het programma richt zich naast werkenden specifiek op kinderen en jongeren die te maken krijgen met geldzorgen. De nadruk ligt hierbij op het voorkomen van armoede en schulden en op het aanpakken van de oorzaken.

Kunnen rondkomen

Staatssecretaris Nobel: “Als je werkt moet je kunnen rondkomen. En als je het financieel moeilijk hebt, moet je ook als werkende gebruik kunnen maken van de ondersteuning die er is. Dat is nu niet zo eenvoudig. Mensen maken in de ene gemeente aanspraak op een regeling en in de andere niet. Of verdwalen in een doolhof van regelingen. Het moet echt eenvoudiger.”

Regelingen eenvoudiger

Er zijn grote verschillen tussen gemeenten in de regelingen voor mensen die kampen met armoede en schulden. Ook voor kinderen. Dat zorgt voor ongelijkheid. Landelijke regelingen voor inkomensondersteuning zijn bovendien ingewikkeld geworden. Ongeveer tien procent vraagt toeslagen niet aan, terwijl ze daar wel recht op hebben. De staatssecretaris gaat daarom samen met gemeenten werken aan een eenvoudiger armoedebeleid, met meer aandacht voor de positie van werkenden.

Toegankelijker maken van inkomensondersteuning

Het kabinet is daarnaast begonnen met het toegankelijker maken van de inkomensondersteuning vanuit het Rijk. Zo verdwijnt de kinderopvangtoeslag op termijn. Er komt een nieuw stelsel voor in de plaats dat eenvoudiger is en werkende ouders meer zekerheid biedt over de kosten voor kinderopvang.  Ook vereenvoudigt het kabinet de Participatiewet voor mensen in de bijstand.

Gerichte hulp aan werkenden

Het kabinet maakt zich er zorgen over dat werkenden met een laag inkomen soms geen gebruik maken van de ondersteuning waar ze wel recht op hebben. De staatssecretaris gaat daarom lopende campagnes uitbreiden om werkenden aan te moedigen te checken waar ze recht op hebben, of om de stap naar hulp te zetten bij geldzorgen. Hij wil stimuleren dat werkgevers, scholen, huisartsen, de geboortezorg en andere professionals attent zijn op geldzorgen en schulden, zodat mensen eerder hulp krijgen. Snelle hulp en het benutten van de beschikbare regelingen voorkomen dat problemen ontstaan of groter worden.

Sneller op de radar

Daarnaast moeten zelfstandig ondernemers sneller op de radar komen van de gemeente bij beginnende schulden. De gemeente kan dan hulp bieden voordat de schulden problematisch worden. Deze zomer starten gemeenten, de Belastingdienst en Dienst Toeslagen een proef waarbij gegevens worden gedeeld om schulden sneller op te kunnen sporen zodat hulp actief kan worden aangeboden.

Aandacht voor kinderen en jongeren

De helft van de groep mensen die leeft in armoede of met problematische schulden heeft kinderen. Dit belemmert hun ontwikkeling. Bijvoorbeeld omdat het niet lukt om een goede opleiding te volgen, een sociaal netwerk op te bouwen of omdat ze te maken krijgen met mentale en fysieke gezondheidsproblemen.

Gelijke kansen voor kinderen

Staatssecretaris Nobel: “Geen kind verdient het om in armoede op te groeien. Kinderen verdienen gelijke kansen om zich te ontwikkelen, wat de financiële situatie van hun ouders ook is.”

Vicieuze cirkel van armoede doorbreken

Het kabinet wil deze kinderen betere kansen bieden en de vicieuze cirkel van armoede doorbreken. Het werkt daarom aan een integrale aanpak voor gezinnen in een kwetsbare positie. Ook zet het kabinet de subsidies door aan landelijke armoedepartijen verenigd in Sam& voor alle kinderen, zoals het Jeugdeducatiefonds, Stichting Leergeld en het Landelijk Fonds Kinderhulp en gaat het door met de schoolmaaltijden.

Jongeren extra kwetsbaar

Jongeren zijn extra kwetsbaar voor armoede en schulden. Zij hebben vaak een laag en wisselend inkomen en lopen daardoor een groter risico in de problemen te raken. Ook zijn jongeren nog niet altijd goed in staat om financiële consequenties te overzien, zoals bij het achteraf betalen van producten. Het kabinet gaat daarom door met financiële educatie op scholen en met campagnes gericht op de risico’s van achteraf betalen en online gokken.

Terugdringen van problematische schulden

Het Nationaal Programma Armoede en Schulden bevat onder meer een uitgebreid pakket aan maatregelen om het aantal van 700.000 huishoudens met problematische schulden terug te dringen. Eén van de maatregelen is de landelijke pauzeknop schulden. Hiermee kunnen oplopende schulden op pauze worden gezet. Een andere maatregel, de basisdienstverlening schuldhulpverlening, zorgt ervoor dat mensen in elke gemeente toegang hebben tot dezelfde snelle en goede hulp bij schulden.

Zorgplicht voor deurwaarders

Gerechtsdeurwaarders krijgen een zorgplicht om een oploop van schulden te signaleren en zo nodig door te verwijzen naar de schuldhulpverlening. En zowel private als publieke schuldeisers gaan socialer incasseren. Er komt één afbetalingsplan om concurrentie tussen schuldeisers te voorkomen en ervoor te zorgen dat mensen met schulden niet meer aflossen dan verantwoord. Ook komt er één (digitaal) loket voor overheidsincasso en een overzicht van publieke vorderingen.

Oprichting stichting voor rechtshulp en aanpak van discriminatie in Caribisch Nederland

De ministerraad heeft ingestemd met de oprichting van een stichting die burgers in Caribisch Nederland gaat helpen bij juridische problemen en discriminatie. De stichting zal een permanente plek zijn waar inwoners van Bonaire, Sint Eustatius en Saba terecht kunnen voor juridische vragen of problemen en klachten over ongelijke behandeling. Het voorstel tot oprichting van staatssecretaris Rechtsbescherming Struycken en minister van Binnenlandse Zaken en Koninkrijksrelaties Uitermark wordt dertig dagen voor eventuele vragen voorgelegd aan de Eerste en Tweede Kamer. Daarna kan de stichting worden opgericht.

Toegang tot recht

Staatssecretaris Struycken: “Toegang hebben tot het recht begint bij een plaats waar je terecht kan met een juridische vraag of probleem. Zo’n plaats bestaat nog niet in Caribisch Nederland. De oprichting van deze stichting opent letterlijk de deur voor de inwoners van Caribisch Nederland voor hulp, advies en ondersteuning bij juridische problemen. Zo zorgen we ervoor dat het recht er is voor iedereen, ook in Caribisch Nederland.”

Verbod op discriminatie is een grondrecht

Minister Uitermark: “Het verbod op discriminatie is een grondrecht, ook voor de inwoners van Bonaire, Sint Eustatius en Saba. En als zij te maken krijgen met discriminatie moeten ook zij laagdrempelig hulp kunnen krijgen, net als de inwoners van Europees Nederland. Dat betekent: gratis, fysiek, toegankelijk en met aansluiting bij de taal, maar ook de leefwereld van de mensen op de eilanden. De oprichting van deze stichting, met een antidiscriminatievoorziening, is hiervoor een belangrijke stap.”

Toegang tot recht en hulp bij discriminatie

In Caribisch Nederland bestaat een dergelijke laagdrempelige voorziening voor rechtshulp nog niet. Het doel van de stichting is de verbetering van de rechtsbescherming van burgers in Caribisch Nederland. Inwoners kunnen gratis terecht bij de stichting met juridische vragen of problemen en klachten over ongelijke behandeling. Er wordt ook een antidiscriminatievoorziening ondergebracht bij de stichting. Hier kunnen mensen een melding doen van discriminatie en kunnen ze hulp en bijstand krijgen. Dit is een van de stappen die het kabinet zet om de gelijkebehandelingswetten ook van toepassing te laten zijn in Caribisch Nederland. Zo vormt de stichting een vergelijkbaar loket als het Juridisch Loket in Europees Nederland, maar dan inclusief de behandeling van klachten over ongelijke behandeling.

Passende ondersteuning

Op fysieke locaties zullen consulenten burgers passende ondersteuning bieden bij het zoeken naar een oplossing voor hun probleem of een antwoord op hun vraag. De komende tijd wordt gestart met de werving van een directeur-bestuurder en leden van een Raad van Toezicht. Na de oprichting zal gestart worden met de werving van consulenten en de zoektocht naar passende locaties.